OUTSIDERZY

Wolisz Elvisa czy Beatlesów? Długie włosy czy krótsze? A może wlazłeś przez nieuwagę na nie swój teren? Każdy powód dobry, by komuś spuścić łomot, jeśli się należy do jednej z dwóch tak nienawidzących się band jak Towary i Bażanty. Towary to chłopaki z dobrych dzielnic, w markowych ciuchach, ujeżdżający świetnymi autami. Bażanty dla odmiany pochodzą z biednej części miasta, rzuca się w oczy ich byle jaka sterana garderoba i wybrylantynowane włosy.
 
Akcja OUTSIDERÓW toczy się w Stanach, w latach 60-tych, w mieście, w którym spokojnie starczyłoby miejsca dla wszystkich, jednak brak sensownego zajęcia i nuda powodują, że młodzi ludzie szukają sposobu odreagowania frustracji i wyżycia się w rywalizacji i wzajemnych przepychankach. Bandy zwalczają się, nie przebierając w środkach, o czym opowiada jeden z Bażantów - osierocony wrażliwy i inteligentny 14-latek, Kucyk Curtis (w oryginale Ponyboy, ale tłumacz uparł się przełożyć). Kucyk, wychowywany po śmierci rodziców przez braci, to wnikliwy obserwator  i na moje oko przyszły pisarz. Śmierć rodziców w wypadku wprowadziła do życia Curtisów chaos, nad którym musiał zapanować najstarszy z braci - Darrell, rezygnując ze studiów, by zapewnić opiekę braciom. Również młodszy z nich - Oranżada, zrezygnował ze szkoły na rzecz pracy. Kucyk wciąż jest jeszcze zbyt młody, by w pełni docenić poświęcenie swych braci, a troska Darry'ego to dla niego niemal prześladowanie. Chłopiec, choć oddany kumplom, w głębi duszy marzy o świętym spokoju i zdaje się szukać skrawka swobodnej przestrzeni ponad przynależnością do danej grupy. Pewną namiastkę normalności daje mu znajomość z dziewczyną z dzielnicy Towarów - Cherry / Wisienką.

Pewnego dnia w bezwzględne ręce Towarów wpada przyjaciel Kuca - łagodny, poniewierany przez ojca Johnny. To przeżycie odmieni Johnny'ego, złamie go i popchnie do ostateczności, co w następstwie tragicznych wydarzeń zaważy także na losach samego Kucyka, który przejdzie przyspieszoną lekcję życia. Czy po tym wszystkim zdoła zachować w sobie to złoto - niewinną natury pierwszą zieleń, do której nawiązuje najsłynniejszy cytat z tej książki?

Być może ktoś z was kojarzy jedyną jak dotychczas ekranizację OUTSIDERÓW z 1983 roku, w którym zagrały takie późniejsze sławy jak Patrick Swayze, Matt Dillon czy Tom Cruise. Zarówno film, jak i literacki pierwowzór od kilku dekad cieszą się niesłabnącym powodzeniem, a powieść jest jedną z najchętniej czytanych w Stanach lektur szkolnych i nie bez przyczyny nazywana jest kultową, będąc swoistym głosem pokolenia Susan Eloise Hinton - która nawiasem mówiąc, zaczęła ją pisać mając zaledwie 16 (!) lat.

Książka, wznowiona po długim czasie w pięknym wydaniu przez Wydawnictwo Zysk i S-ka, to po ponad 50 latach od premiery wciąż aktualna, ponadczasowa opowieść o szukaniu wartości w życiu odartym ze złudzeń, byle jakim, bez świetlanych perspektyw na przyszłość. O czerpaniu pociechy i siły z poczucia przynależności, choćby do bandy biednych łobuzów. Powieść nie traci na ważności ze względu na swoją uniwersalną tematykę i prosty, bolesny przekaz, pochylając się nad odwiecznym i powszechnym problemem nierówności i niesprawiedliwości społecznej, ukazując rodzące nienawiść różnice klasowe, i próbując odpowiedzieć, czy da się je nagiąć, przekroczyć.

O sile tej niezwykłej i dojrzałej w wymowie książki, napisanej przez nastolatkę stanowi też niezapomniana galeria pełnokrwistych, realistycznych bohaterów, pośród których dwójka tych najbardziej cichych i stłamszonych przekornie stanowi swoiste centrum, przyćmiewając nawet tak charyzmatyczne postacie, jak Dallas czy Trzycent. Wrażenie robi również prosta, odrobinę naiwna, ale trafiająca prosto do serca i poruszająca narracja Kucyka, która mocno kontrastuje z brutalnością fabuły. OUTSIDERZY to także, a właściwie przede wszystkim, piękny pean na cześć przyjaźni, ukazanej na przykładzie szczerej i głębokiej braterskiej więzi między Johnny'm a Kucykiem. Jak dla mnie ukrytym asem jest tu również Dallas, którego tragiczna postać ma jakby dwa wymiary: jest przestrogą, jak można skończyć, żyjąc na krawędzi, ale i przykładem bezkompromisowego poświęcenia. 

Czy OUTSIDERZY utorują sobie drogę do kolejnego pokolenia czytelników i zawładną ich sercami i wyobraźnią? Sądząc po zainteresowaniu, jakie wzbudziło ich wznowienie, nie mam co do tego wątpliwości.

Gorąco polecam tę książkę nie tylko fanom młodzieżówek. To sztandarowa powieść tego gatunku, wzór, z którego współcześni autorzy wciąż czerpią, i to pełnymi garściami!

"Wiadomo, że karty są znaczone... od samego początku. Ale tak już jest i albo człowiek z tym żyje, albo wypada z gry..."

O U T S I D E R Z Y

(THE OUTSIDERS)

E.E. HINTON

PRZEKŁAD: JĘDRZEJ POLAK

WYDAWNICTWO ZYSK I S-KA

2018

Za egzemplarz dziękuję serdecznie Wydawnictwu Zysk i S-ka.